تلخيص المفتاح / Telhis'ül-Miftah (Arapça)

Telhîsü’l-Miftâh, sadece et-Telhîs adıyla da tanınan eser, Ebû Ya‘kûb es-Sekkâkî’nin Miftâhu’l-ulûm’unun belâgata dair üçüncü bölümünün ihtisarıdır. Şerhi mahiyetindeki el-Îzâh’ın 724 (1324) tarihli bir nüshası bilindiğine göre eser en az bu tarihten birkaç yıl önce kaleme alınmış olmalıdır. Telhîs bir mukaddime ile üç bölüm ve bir hâtimeden meydana gelir. Kazvînî eserin mukaddimesinde fesahat ve belâgat kavramlarının tanımını, kısım ve şartlarını incelemiş, birinci bölümde meânî, ikinci bölümde beyan ve üçüncü bölümde bedî‘ ilmini ele almış, hâtime kısmında ise şiir çalıntıları (serikat) meselesiyle edebî bir parçanın giriş-gelişme-sonuç bölümlerini kapsayan kompozisyon tekniğine dair bazı temel bilgilere yer vermiştir. İlk defa Kalküta’da 1813’te basılan Telhîsü’l-Miftâh’ın daha sonra da çeşitli neşirleri yapılmış; üzerinde şerh, hâşiye, ta‘lik, ihtisar, nazma çekme, tercüme şeklinde çok sayıda çalışma gerçekleştirilmiştir.